Dziedziczenie ustawowe po rodzicu 
w pigułce

Agata Pijanowska-Zdyb • 21 November 2025

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedna lub kilka osób zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego.

Dziedziczenie ustawowe następuje wtedy, gdy zmarły nie zostawił testamentu. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych, jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.


Spadkobierca może spadek przyjąć wprost bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek

z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź spadek odrzucić. Oświadczenie powinno być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, w przeciwnym razie nabędzie spadek z dobrodziejstwem inwentarza.


Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składa spadkobierca przed sądem spadku lub notariuszem. Zarówno przed notariuszem jak i przy składaniu wniosku do Sądu, Spadkobiercy będą musieli mieć aktualne odpisy aktów stanu cywilnego tj. akt zgonu

Spadkodawcy, jeżeli pozostawał w małżeństwie to również odpis aktu małżeństwa, odpisy aktów urodzenia dzieci. Jeżeli któreś z dzieci np. wyszło za mąż i zmieniło nazwisko, to również odpis aktu małżeństwa dziecka.


Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wraz z aktami stanu cywilnego należy złożyć do sądu rejonowego ostatniego zwykłego pobytu Spadkodawcy. Opłatę stałą w kwocie 100 zł uiszcza się na rachunek bankowy sądu albo w znakach sądowych.

Natomiast w związku z wejściem przepisów dotyczących opłat za wpisy dokonywane w Rejestrze Spadkowym opłatę 5 zł należy uiścić na rachunek bankowy wskazany na stronie internetowej Sądu.


Po zakończonym postępowaniu spadkowym, należy złożyć wniosek o przysłanie przez Sąd odpisu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wraz ze stwierdzeniem prawomocności. Należy pamiętać o zgłoszeniu do Urzędu skarbowego informacji o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowy. Jeżeli spadek został nabyty po rodzicu, to należy to zgłosić w terminie 6 miesięcy od dnia

uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku na formularzu SD-Z2.